วรรณยุกต์ในภาษาไทย นับเป็นเสียงดนตรีตามตำราภาษาไทยสมัยโบราณ โดยแบ่งออกเป็น 5 เสียง ได้แก่ สามัญ เอก โท ตรี และจัตวา และมีเครื่องหมายกำกับเสียงวรรณยุกต์ ซึ่งเรียกว่า "วรรณยุกต์" ด้วยเช่นกัน โดยที่เครื่องหมายวรรณยุกต์ อาจไม่ได้บ่งบอกถึงเสียงวรรณยุกต์นั้นเสมอไป เว้นแต่เมื่อกำกับคำเป็น ที่มีพยัญชนะต้นเป็นอักษรกลาง

     
         เสียงสามัญ (ระดับเสียงกึ่งสูง - กลาง)
         เสียงเอก (ระดับเสียงกึ่งต่ำ - ต่ำ)
         เสียงโท (ระดับเสียงสูง - ต่ำ)
         เสียงตรี (ระดับเสียงกึ่งสูง - สูง)
         เสียงจัตวา (ระดับเสียงกึ่งต่ำ - ต่ำ - กึ่งสูง)

     
        เครื่องหมายวรรณยุกต์ในภาษาไทย มี 4 รูป ดังนี้
          ไม้เอก (  - ่  ) , ไม้โท (  - ้ ) , ไม้ตรี ( - ๊  ) และ ไม้จัตวา ( -๋  )

         อย่างไรก็ตาม ในจารึกสมัยโบราณ เช่น ศิลาจารึกพ่อขุนรามคำแหง มีเครื่องหมายวรรณยุกต์เพียง 2 รูป คือ ไม้เอก ( -่ ) และไม้โท (  -๋  ) เช่น น๋อง (น้อง), ห๋า (ห้า)

      
         โดยทั่วไปเสียงพยางค์หนึ่งในภาษาไทย สามารถผันได้ 5 เสียงวรรณยุกต์ แต่ในภาษาเขียน จะมีกฎเกณฑ์การผันที่ตายตัว ดังนี้

         คำตายของอักษรกลางและอักษรสูง ไม่ว่าสระจะเป็นเสียงสั้นหรือเสียงยาวก็ผันวรรณยุกต์ตามรูปแบบเดียวกัน เว้นแต่คำตายของอักษรต่ำ เมื่อเป็นสระเสียงสั้นหรือเสียงยาวจะผันคนละแบบ
         อักษรต่ำและอักษรสูงไม่สามารถผันให้ครบ 5 เสียงได้ จึงมักจะใช้อักษรเสียงเดียวกันจากอีกหมู่หนึ่งมาใช้เป็นอักษรนำ โดยมีอักษรสูงนำ (ยกเว้นอักษร อ ซึ่งเป็นอักษรกลาง สามารถนำ อักษร ย ได้) เช่น นา หน่า น่า น้า หนา, มี หมี่ มี่ มี้ หมี

        http://th.wikipedia.org/wiki/วรรณยุกต์ภาษาไทย